Druk nr 740
1 sierpnia 2001 r.
SENAT
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
IV KADENCJA
MARSZAŁEK SEJMU
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Pani
Alicja GRZEŚKOWIAK
MARSZAŁEK SENATU
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Zgodnie z art. 121 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej mam zaszczyt przesłać Pani Marszałek do rozpatrzenia przez Senat uchwaloną przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej na 114. posiedzeniu w dniu 25 lipca 2001 r. ustawę o zmianie ustawy o Trybunale Stanu.
Z poważaniem
(-) Maciej Płażyński
USTAWA
z dnia 25 lipca 2001 r.
o zmianie ustawy o Trybunale Stanu
Art. 1.
W ustawie z dnia 26 marca 1982 r. o Trybunale Stanu (Dz.U. z 1993 r. Nr 38, poz. 172, z 1996 r. Nr 73, poz. 350 oraz z 1999 r. Nr 35, poz. 321) wprowadza się następujące zmiany:
1) art. 1-3 otrzymują brzmien
Art. 1. 1. Za naruszenie Konstytucji lub ustawy, w związku z zajmowanym stanowiskiem lub w zakresie swojego urzędowania, odpowiedzia
lność konstytucyjną przed Trybunałem Stanu ponoszą:1) Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej,
2) Prezes Rady Ministrów or
az członkowie Rady Ministrów,3) Prezes Narodowego Banku Polskiego,
4) Prezes Najwyższej Izby Kontroli,
5) członkowie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji,
6) osoby, którym Prezes Rady Ministrów powierzył kierowanie ministerstwem,
7) Naczelny Dowódca Sił Z
brojnych.2. W zakresie określonym w art. 107 Konstytucji odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu ponoszą również posłowie i senatorowie.
Art. 2. 1. Prezydent może być pociągnięty do odpowiedzialności przed Trybun
ałem Stanu za naruszenie Konstytucji, ustawy lub za popełnienie przestępstwa.2. W okresie sprawowania urzędu Prezydenta nie biegnie przedawni
enie odpowiedzialności karnej za te przestępstwa, za które osoba sprawująca ten urząd nie została postawiona w stan oskarżenia przed Trybunałem Stanu.3. Prz
episy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do Marszałka Sejmu i Marszałka Senatu, którzy tymczasowo wykonują obowiązki Prezydenta.4. Członkowie Rady Ministrów ponoszą odpowiedzialność przed Tr
ybunałem Stanu za naruszenie Konstytucji lub ustaw, a także za przestępstwa popełnione w związku z zajmowanym stanowiskiem.5. Osoby, o których mowa w ust. 4, mogą być pociągnięte do odpowi
edzialności karnej przed Trybunałem Stanu za przestępstwa popełnione w związku z zajmowanym stanowiskiem, jeżeli w uchwale Sejmu o pociągnięciu do odpowiedzialności konstytucyjnej tych osób łączne pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej i karnej uznano za celowe. W takim przypadku Trybunał Stanu przejmuje do łącznego rozpoznania sprawę, która toczy się już przed sądem.Art. 3.
Odpowiedzialność konstytucyjna obejmuje czyny, którymi osoby wymienione w art. 1 ust. 1, w związku z zajmowanym stanowiskiem lub w zakresie swojego urzędowania, chociażby nieumyślnie, naruszyły Konstytucję lub ustawę.;2) w art. 5 wyrazy ust. 2 zastępuje się wyrazami ust. 1;
3) dodaje się art. 5a w brzmieniu:
Art. 5a. Prawo do pociągnięcia posła do odpowiedzialności konstytucyjnej przysługuje wyłącznie Sejmowi.;
4) art. 6 otrzymuje brzmienie:
Art. 6. 1. Wstępny wniosek o postawienie Prezydenta w stan oskarżenia może być złożony Marszałkowi Sejmu przez co najmniej 140 członków Zgromadzenia Narodowego.
2. Wstępny wniosek o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucy
jnej osób, o których mowa w art. 1 ust. 1 pkt 2-7, może być złożony Marszałkowi Sejmu przez:1) Prezydenta,
2) posłów, w liczbie co najmniej 115.
3. Wstępny wniosek o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucy
jnej osób, o których mowa w art. 1 ust. 1 pkt 3-7, może być złożony Marszałkowi Sejmu również przez komisję śledczą powołaną na podstawie art. 111 Konstytucji.4. Wstępny wniosek o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucy
jnej posła może być złożony do Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej przez Marszałka Sejmu.5. Wstępny wniosek o postawienie w stan oskarżenia lub o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej musi spełniać warunki wymag
ane przez przepisy Kodeksu postępowania karnego w stosunku do aktu oskarżenia i zawierać podpisy wszystkich wnioskodawców, a także wskazywać osobę upoważnioną do występowania w imieniu wnioskodawców w dalszym postępowaniu przed organami Sejmu.6. Jeżeli wstępny wniosek, o którym mowa w ust. 1-4, nie odpowiada warunkom określonym w ustawie, Marszałek Sejmu, w uzgodnieniu z Prezydium Sejmu, po zasięgnięciu opinii Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej, wzywa reprezentanta wnioskodawców, o którym mowa w ust. 5, do uzupełnienia wniosku w terminie 14 dni, wskazując niezbędny zakres uzupełnienia.
7. W przypadku nieuzupełnienia wstępnego wniosku w terminie i w z
akresie, o którym mowa w ust. 6, Marszałek Sejmu postanawia o pozostawieniu wniosku bez biegu.;5) w art. 7 kropkę zastępuje się przecinkiem i dodaje się wyrazy która wszczyna p
ostępowanie.;6) w art. 8 po wyrazie przesyła dodaje się wyraz niezwłocznie;
7) w art. 9:
a) w ust. 1 wyrazy
b) w ust. 4 wyrazy art. 1 ust. 2 pkt 2-7 zastępuje się wyrazami art. 1 ust. 1 pkt 2-7 i ust. 2,
c) dodaje się ust. 6-9 w brzmieniu:
6. Wnioski mniejszości mogą zawierać jedynie wnioski o umorzenie po
7. Wnioski mniejszości do sprawozdań, o których mowa w ust. 3 i 4, zawier
ające wnioski o postawienie w stan oskarżenia lub o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej powinny spełniać warunki wymagane przez przepisy Kodeksu postępowania karnego w stosunku do aktu oskarżenia.8. Jeżeli wnioski, o których mowa w ust. 5 i 6, nie odpowiadają warunkom
określonym w ustawie, odpowiednio Przewodniczący Zgromadzenia Narodowego albo Marszałek Sejmu, w uzgodnieniu z Prezydium Sejmu, wzywa wnioskodawców do ich uzupełnienia w terminie 14 dni, wskazując niezbędny zakres uzupełnienia wniosku.9. W przypadku nieuzupełnienia wniosku w terminie i w zakresie, o których mowa w ust. 8, wniosek taki uznaje się za nieprzedstawiony przez Komisję O
dpowiedzialności Konstytucyjnej.;8) w art. 10:
a) w ust. 1 zdanie drugie skreśla się,
b) dodaje się ust. 1a w brzmieniu:
1a. Z dniem podjęcia uchwały o postawieniu Prezydenta w stan oskarżenia przed Trybunałem Stanu sprawowanie urzędu przez Prezydenta ulega zawieszeniu.,
c) ust. 3 otrzymuje brzmienie:
3. Po podjęciu przez Zgromadzenie Narodowe uchwały o postawieniu Pr
ezydenta w stan oskarżenia Marszałek Sejmu przesyła, z zastrzeżeniem art. 13 ust. 2b, przewodniczącemu Trybunału Stanu, uchwałę Zgromadzenia Narodowego wraz z uchwałą Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej albo wnioskiem mniejszości, które w dalszym postępowaniu przed Trybunałem Stanu stanowią akt oskarżenia.;9) w art. 11:
a) dodaje się ust. 1a w brzmieniu:
1a. Przepisu ust. 1 zdanie drugie nie stosuje się do mandatu poselski
b) ust. 2 otrzymuje brzmienie:
2. Po podjęciu uchwały o pociągnięciu do odpowiedzialności konstytucyjnej Sejm wybiera spośród posłów, w terminie 3 miesięcy, dwóch oskarżycieli, z których co najmniej jeden posiada kwalifikacje wymagane do zajmow
ania stanowiska sędziego. W razie utraty uprawnień przez oskarżycieli ich obowiązki do czasu wyboru nowych oskarżycieli wykonuje Marszałek Sejmu.,c) w ust. 3 zdanie pierwsze otrzymuje brzmienie:
Po wyborze oskarżycieli, o których mowa w ust. 2, Marszałek Sejmu przesyła, z zastrzeżeniem art. 13 ust. 3b, przewodniczącemu Trybunału Stanu uchwałę, o pociągnięciu do odpowiedzialności konstytucyjnej wraz z uchwałą Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej albo wnioskiem mniejszości, które w dalszym postępowaniu przed Trybunałem Stanu st
anowią akt oskarżenia.;10) w art. 13:
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
1. Postawienie Prezydenta w stan oskarżenia może nastąpić uchwałą Zgr
omadzenia Narodowego, podjętą większością co najmniej 2/ 3 głosów ustawowej liczby członków Zgromadzenia Narodowego.,b) dodaje się ust. 1a i 1b w brzmieniu:
1a. Uchwałę o pociągnięciu do odpowiedzialności konstytucyjnej osób, o których
1b. Uchwałę o pociągnięciu do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu
osób, o których mowa w art. 1 ust. 1 pkt 2, Sejm podejmuje większością 3/ 5 ustawowej liczby posłów.,c) dodaje się ust. 2a i 2b w brzmieniu:
2a. Niezależnie od treści wniosku, o którym mowa w art. 9 ust. 3, Zgrom
2b. Jeżeli Zgromadzenie Narodowe podjęło uchwałę o postawieniu Prez
ydenta w stan oskarżenia, a Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej wnosiła o umorzenie postępowania wobec niego, nie przedstawiając w swoim sprawozdaniu wniosku mniejszości o postawienie w stan oskarżenia, to aktem oskarżenia jest uchwała o postawieniu w stan oskarżenia wraz z wnioskiem wstępnym o postawienie w stan oskarżenia. Akt oskarżenia Przewodniczący Zgromadzenia Narodowego przesyła przewodniczącemu Trybunału Stanu.,d) w ust. 3 wyrazy art.
1 ust. 2 pkt 2-7 w trybie określonym w ust. 1 zastępuje się wyrazami art. 1 ust. 1 pkt 2-7 i ust. 2 w trybie określonym w ust. 1a i 1b,e) dodaje się ust. 3a i 3b w brzmieniu:
3a. Niezależnie od treści wniosku, o którym mowa w art. 9 ust. 4, Sejm gł
3b. Jeżeli Sejm podjął uchwałę o pociągnięciu do odpowiedzialności konst
ytucyjnej osób, o których mowa w art. 1 ust. 1 pkt 2-7 i ust. 2, a Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej wnosiła o umorzenie postępowania wobec nich, nie przedstawiając w swoim sprawozdaniu wniosku mniejszości o pociągnięcie do odpowiedzialności, to aktem oskarżenia jest uchwała o pociągnięciu do odpowiedzialności konstytucyjnej wraz z wnioskiem wstępnym o pociągnięcie do odpowiedzialności. Akt oskarżenia Marszałek Sejmu przesyła przewodniczącemu Trybunału Stanu.;11) dodaje się art. 13a i 13b w brzmieniu:
Art. 13a. 1. Jeżeli po nadaniu biegu przez Marszałka Sejmu wnioskowi wstę
2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, Marszałek Sejmu kieruje sprawę do Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej.
3. Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej nie jest związana
uchwałami podjętymi przez komisję sejmową, która uprzednio rozpatrywała daną sprawę; w poczet materiału dowodowego zalicza się dowody zebrane w dotychczasowym postępowaniu.4. Sejm nowej kadencji wybiera posłów oskarżycieli.
Art. 13b. W przypadku zakończenia kadencji Sejmu postępowanie w sprawie odpowiedzialności posła, który nie uzyskał ponownie mandatu,
określonej w art. 107 ust. 2 Konstytucji, ulega umorzeniu, które stwierdza Marszałek Sejmu nowej kadencji.;12) art. 15 i 16 otrzymują brzmienie:
Art. 15. 1. W skład Trybunału Stanu mogą być w
2. Osoby wybrane w skład Trybunału Stanu składają przed Marszałkiem Sejmu przyrzeczenie sędziowskie.
Art. 16. Sędziowie Trybunału Stanu sprawują swoje funkcje nieodpłatnie, z tym że zachowują prawo do diet i zwrotu poniesionych kosztów p
odróży.;13) w art. 17 w ust. 2 wyrazy więcej niż trzech członków Trybunału Stanu lub ich zastępców zastępuje się wyrazami członka Trybunału Stanu;
14) art. 18-20 otrzymują brzmienie:
Art. 18. 1. Trybunał Stanu jest sądem pierwszej instancji oraz sądem drugiej i
2. W postępowaniu przed Trybunałem Stanu oraz Komisją Odpowi
edzialności Konstytucyjnej stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania karnego, chyba że niniejsza ustawa stanowi inaczej.3. W postępowaniu przed Trybunałem Stanu powództwo cywilne jest niedopuszczalne.
4. W warunkach określonych w art. 2 Trybunał Stanu może zlecić Pr
okuratorowi Generalnemu przeprowadzenie w określonym zakresie postępowania co do czynu wypełniającego znamiona przestępstwa.5. Osoby składające wyjaśnienia przed Trybunałem Stanu, jak również świadkowie i biegli zwolnieni są od obowiązku zachowania tajemn
icy służbowej i państwowej.Art. 19.
1. W pierwszej instancji Trybunał Stanu orzeka w składzie: przewodniczący i 4 członków.2. W drugiej instancji Trybunał Stanu orzeka w składzie: przewodn
iczący i 6 członków, z wyłączeniem sędziów, którzy uczestniczyli w rozpatrzeniu sprawy w pierwszej instancji.3. W sprawach pytań prawnych orzeka cały skład Trybunału Stanu, z wyłączeniem sędziów, którzy w danej sprawie uczestniczyli w orz
ekaniu w pierwszej instancji.4. Poza rozprawą Trybunał Stanu orzeka w składzie: przewodniczący i 2 członków.
Art. 20. 1
. Trybunał Stanu rozpatruje sprawę w granicach określonych w akcie oskarżenia.2. Oskarżyciel nie może zarzucić oskarżonemu innych czynów niż objęte aktem oskarżenia.
3. Trybunał Stanu nie może przekazać sprawy Zgromadzeniu Narod
owemu, Sejmowi albo Senatowi w celu uzupełnienia lub rozszerzenia przeprowadzonego postępowania.;15) dodaje się art. 20a-20e w brzmieniu:
Art. 20a. W postępowaniu przed Trybunałem Stanu udział obrońcy jest k
Art. 20b. Wykluczenie jawności rozprawy przed Trybunałem Stanu może uz
asadnić wyłącznie wzgląd na bezpieczeństwo państwa lub tajemnicę państwową.Art. 20c. 1. Termin do wniesienia apelacji wynosi 30 dni i biegnie dla każdego
uprawnionego od daty doręczenia mu odpisu wyroku z uzasadnieniem.2. Termin do wniesienia zaż
alenia wynosi 14 dni.3. Od wyroku Trybunału Stanu wydanego w drugiej instancji kasacja nie przysługuje.
Art. 20d. Umorzenie albo warunkowe umorzenie postępowania przed Trybun
ałem Stanu może nastąpić jedynie na rozprawie.Art. 20e. Obsługę kancelaryjną Trybunału Stanu zapewnia Sąd Najwyższy.;
16) art. 21 i art. 22 skreśla się;
17) art. 24 skreśla się;
18) w art. 25:
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
1. Za czyny określone w art. 3, o ile nie wypełniają znamion przestępstwa, Trybunał Stanu wymierza łącznie lub osobno następujące kary:
1) utratę czynnego i biernego prawa wyborczego na urząd Prezydenta, do Sejmu, do Senatu oraz do organów stanowiących jednostek sam
2) zakaz zajmowania kierowniczych stanowisk lub pełnienia funkcji związanych ze szczególną odpowiedzialnością w organach państwowych i w organizacjach społecznych,
3) utratę wszystkich lub niektórych orderów, odznaczeń i tytułów hon
orowych oraz utratę zdolności do ich uzyskania.,b) dodaje się ust. 1a w brzmieniu:
1a. Za narusze
nie zakazów, o których mowa w art. 107 ust. 1 Konstytucji, Trybunał Stanu orzeka pozbawienie mandatu poselskiego.,c) w ust. 2 wyrazy , z tym że kara, o której mowa w ust. 1 pkt 2, może być orz
ekana na stałe skreśla się,d) ust. 3 i 4 otrzymują brzmien
ie:3. W razie uznania przez Trybunał Stanu chociażby nieumyślnego popełni
enia czynów określonych w art. 2 ust. 1 i art. 3 Trybunał orzeka odpowiednio w odniesieniu do Prezydenta - złożenie z urzędu, a w odniesieniu do pozostałych osób, z zastrzeżeniem ust. 1a - utratę zajmowanego stanowiska, z którego pełnieniem związana jest odpowiedzialność konstytucyjna.4. Trybunał Stanu z uwagi na znikomy stopień społecznej szkodliwości cz
ynu lub szczególne okoliczności sprawy może poprzestać na uznaniu winy oskarżonego.;19) dodaje się art. 26a i 26b w brzmieniu:
Art. 26a. Jeżeli po rozpoczęciu rozprawy, a przed wydaniem wyroku, zostanie wybrany nowy skład Trybunału Stanu, rozprawę prowadzi od p
Art. 26b. Do senatorów, Senat
u oraz jego organów stosuje się odpowiednio przepisy art. 5a, art. 6 ust. 4-7, art. 7 i 8, art. 9 ust. 1, 2, 4, 8 i 9, art. 11 ust. 1 zdanie pierwsze, ust. 1a-3, art. 12, art. 13 ust. 1a, 3-3b, art 13a i 13b oraz art. 25 ust. 1a.;20) w art. 28 zdanie drugie otrzymuje brzmienie:
Jeżeli czyn uprzednio popełniony polegał na chociażby nieumyślnym nar
uszeniu Konstytucji lub ustawy, Trybunał Stanu ogranicza się do stwierdzenia dokonanych naruszeń prawa..Art. 2.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.