Spis oświadczeń, poprzednie oświadczenie, odpowiedź, następne oświadczenie

63. posiedzenie Senatu RP

4 sierpnia 2000 r.

Oświadczenie

Są to oświadczenia moje i pani senator Krystyny Czuby.

Pierwsze dotyczy drożdżownictwa. W przeszłości Polska była - obok USA, Niemiec i Francji - jednym z największych producentów drożdży na świecie. Drożdżownie takie jak w Wołczynie, Kętrzynie, Józefowie i inne to jest eksczołówka światowa. W polskich drożdżowniach produkowano nie tylko drożdże spożywcze, ale również drożdże paszowe, prowadzono też badania naukowe nad nimi jako nad elementem mogącym uczynić produkcję rolną bardziej opłacalną. Odbywało się to w kooperacji z uczelniami technicznymi, co łączyło się z obopólnymi korzyściami.

Obecna sytuacja polskich drożdżowni jest, delikatnie mówiąc, kiepska. Nie wytrzymują one konkurencji Francji czy Niemiec - import drożdży z tych krajów do niedawna wynosił 2 tysiące t rocznie. Produkcja drożdży wynosi obecnie 1,9 kg na mieszkańca; dla porównania kiedyś wynosiła ona tylko 200 g, zatem zapotrzebowanie wzrosło.

Dlatego istotne wydaje się pytanie o przyczyny obecnego stanu polskiego drożdżownictwa. Czy można się ich dopatrywać w błędnie przeprowadzonej prywatyzacji niektórych polskich drożdżowni? A może w nierównych szansach producentów polskich i zagranicznych?

Drugie oświadczenie dotyczy gorzelnictwa.

Polskie gorzelnictwo ma bogatą historię, a na przestrzeni czasu wyraźnie widać jego rozwój. Jednak w chwili obecnej widoczny jest poważny kryzys, który dotknął nie tylko gorzelnie przemysłowe, ale również gorzelnie rolnicze.

Przyczyny owego stanu rzeczy są zapewne bardzo skomplikowane. Na uwagę zasługuje jednak fakt, iż do roku 1990 produkcja spirytusu wynosiła 290 milionów l, w roku 1993 zaś tylko 120 milionów l. Czy sprzedaż spirytusu i wyrobów spirytusowych również zmalała? Pytanie retoryczne. Liczba z 1993 r. niemalże odpowiada produkcji spirytusu w 1938 r. Ale to tylko jeden aspekt całego problemu.

Odrębną kwestię stanowi gorzelnictwo melasowe. Do niedawna w Polsce funkcjonowało dziewięć gorzelni produkujących spirytus melasowy. Obecnie ostatnim zakładem produkującym ten rodzaj spirytusu jest Żyrardów, a być może też już nie produkuje. Należy wskazać również na korelacje pomiędzy przemysłem gorzelniczym melasowym a produkcją drożdży. Po produkcji drożdży pozostaje melasa stosowana jako pożywka drożdżowa, która obecnie, zamiast być wykorzystywana do produkcji spirytusu, jest często wylewana na pola.

Inną kwestią nierozerwalnie związaną z szeroko pojętym gorzelnictwem jest problem gorzelni rolniczych. Jednym z celów funkcjonowania tych gorzelni było umożliwienie rolnikom sprzedaży ziemniaków, gorszych gatunków zbóż i innych płodów rolnych nadających się do fermentacji. Spirytus produkowany przez te gorzelnie był później oczyszczany przez poddanie go różnym procesom technologicznym, wcale nie kosztownym, i otrzymywano z niego między innymi spirytus spożywczy.

Dla zobrazowania ekonomiki powyższych rozważań wystarczy porównać wartość na przykład 100 kg ziemniaków z wartością 11,2 l spirytusu.

Należy tu również wskazać na aspekty społeczne i ekonomiczne gorzelnictwa: ekonomikę produkcji wprowadzanie innowacji z placówek badawczych, przerabianie spirytusu na wódki; poprawienie jakości produkowanych wyrobów spirytus neutralny; przeznaczenie znacznej ilości czystego spirytusu neutralnego do celów technicznych, paliwowych, co jest niezwykle ważne; pozyskiwanie nowych rynków zbytu.

Oświadczenia te kierujemy do pana Emila Wąsacza, ministra skarbu państwa. Zatroskani jesteśmy tą sytuacją, prosimy pana ministra o ustosunkowanie się. Radzi też bylibyśmy z podjęcia działań zmierzających do odbudowy polskiego przemysłu drożdżowego i gorzelnianego.

Zapytujemy też, jakie są przeszkody, by spirytus był stosowany na przykład jako paliwo. Dziękuję bardzo.

Spis oświadczeń, poprzednie oświadczenie, odpowiedź, następne oświadczenie