Sprawa, którą poruszam w niniejszym oświadczeniu, dotyczy nieuregulowania przez skarb pastwa kwestii przejęcia zadłużenia placówek służby zdrowia, uczestniczących w latach poprzednich w tak zwanym programie pilotażowym. Zwracają się do mnie w tej sprawie dyrektorzy ZOZ z byłego województwa suwalskiego, ale wiem, że problem ten dotyczy większości placówek służby zdrowia całego kraju.

Na terenie powiatu giżyckiego, województwo warmińsko-mazurskie, znajdują się dwa samodzielne Zakłady Opieki Zdrowotnej - w Giżycku i Węgrowie, które w wyniku tak zwanego eksperymentu suwalskiego uczestniczyły w restrukturyzacji jednostek budżetowej służby zdrowia już od początku lat dziewięćdziesiątych. Usamodzielnione wcześniej publiczne ZOZ w Giżycku i Węgorzewie niezwykle aktywnie przyczyniły się do zebrania w latach 1996-1998 olbrzymich doświadczeń, spożytkowanych w okresie przygotowywania podstaw reformy wdrażanej dziś w ochronie zdrowia.

Dokonano zmian w zatrudnieniu, zmniejszono zarówno liczbę łóżek na nierentownych oddziałach, jak i liczbę samych oddziałów. W obu placówkach zmniejszono liczbę personelu z około 1400 do 950 osób w dniu dzisiejszym. Autorskie programy menedżerskie spowodowały, że od dawna liczy się tu faktyczne koszty funkcjonowania jednostek, oddziałów i pojedynczych stanowisk pracy. Prowadzi się szczegółowy monitoring usług medycznych na wszystkich szczeblach zarządzania.

Przekształcenia dokonane w latach 1996-1998 spowodowały, że dziś obie jednostki zawarły z Warmińsko-Mazurską Kasą Chorych kontrakty umożliwiające dalsze, normalne funkcjonowanie, bez pogłębiania zobowiązań i zwolnień grupowych. Szpital w Giżycku, nie tylko moim zdaniem, jest jednym z najbardziej uporządkowanych organizacyjnie przedsiębiorstw w skali kraju. Również w opinii pełnomocnika Warmińsko-Mazurskiej Kasy Chorych obie jednostki powiatu giżyckiego należą do wzorcowych w nowym systemie ubezpieczeń zdrowotnych.

Istnieje jednak problem. Środki finansowe na podstawowe potrzeby tych zakładów przyznawane przez wojewodę stanowiły 70% zabezpieczenia tych potrzeb, co uniemożliwiało im normalne, bieżące działanie. W rezultacie, aby nie obniżać drastycznie jakości i ilości usług, jednostki te zaciągały zobowiązania. Obecnie wzrastają one błyskawicznie z powodu lawinowo narastających odsetek i wynoszą około 7 milionów zł. Wziąwszy jednak pod uwagę zadłużenie ochrony zdrowia w skali kraju - około 7 miliardów zł - gdzie na statystycznego mieszkańca wypada około 156 zł, w powiecie giżyckim zadłużenie jednostek w przeliczeniu na jednego mieszkańca wynosi około 78 zł. Jest to w głównej mierze wynik zmian restrukturyzacyjnych ostatnich lat.

Powiat giżycki, zgodnie z reformą ustrojową państwa, przejął funkcję organu założycielskiego wobec tych jednostek. Jednak oba szpitale, które podjęły czynności usamodzielniające dużo wcześniej niż pod koniec ubiegłego roku, nie mogą zgodnie z prawem ubiegać się o przekazanie zobowiązań skarbowi państwa, bo przysługuje to tylko zakładom i jednostkom budżetowym. Ich zadłużenia nie jest w stanie spłacić organ założycielski. W ten sposób powiat giżycki rozpoczyna pierwszy rok działalności z deficytem budżetowym w wysokości 1,2 miliona zł, a na potrzeby szpitali w budżecie nie ma żadnych środków.

Nastąpiła tu paradoksalna sytuacja. Zakłady, na których przetestowano założenia reformy służby zdrowia, stały się ofiarami tej reformy. Gdyby je natomiast oddłużono, dobrze przygotowane do reformy ochrony zdrowia, mogłyby stać na czele i stanowić dobre przykłady wysiłku państwa i obywateli w okresie jej wdrażania. Stoją jednak w przededniu postępowań komorniczych.