"Miejsce handlu emisjami w polityce klimatycznej nowoczesnego państwa. Oczekiwania, wyzwania, korzyści dla Polski"

18 czerwca 2002 r., pod patronatem przewodniczącego Komisji Ochrony Środowiska senatora Adama Graczyńskiego i przewodniczącego sejmowej Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa posła Krzysztofa Filipka, w Senacie odbyło się seminarium "Miejsce handlu emisjami w polityce klimatycznej nowoczesnego państwa. Oczekiwania, wyzwania, korzyści dla Polski". Seminarium zorganizowała Komisja Ochrony Środowiska wspólnie z Center for Clean Air Policy z Waszyngtonu, organizacją którą ma swoje przedstawicielstwa na całym świecie i zajmuje się ochroną powietrza. W seminarium uczestniczył dyrektor centrum na Europę Stan Kolar.

Podczas seminarium wiceminister środowiska Czesław Śleziak przedstawił referat na temat zmian klimatu i podstawowych założeń polityki klimatycznej Polski.

Wiceminister środowiska wyraził przekonanie, że do ratyfikacji przez Polskę protokołu z Kioto dojdzie jeszcze przed zaplanowanym na przełom sierpnia i września br. Szczytem Ziemi w Johannesburgu.

Protokół określa zobowiązania do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych przez poszczególne państwa. W marcu br. w Brukseli Polska i inne kraje kandydujące do Unii Europejskiej zadeklarowały ratyfikowanie protokołu.

Szczyt Ziemi w Johannesburgu w RPA odbędzie się w 10. rocznicę pierwszego takiego szczytu w Rio de Janeiro w Brazylii. Polska przygotowuje na szczyt raport o dokonaniach ostatnich 10 lat w dziedzinie ochrony środowiska.

Wiceminister środowiska poinformował, że obecnie dokument jest w uzgodnieniach międzyresortowych. "Przy sprawnej pracy rządu, Sejmu i Senatu, ratyfikacja może nastąpić przed szczytem w Johannesburgu" - stwierdził. "Gdyby pojawiły się opóźnienia, ratyfikacja mogłaby nastąpić w okolicach szczytu" - dodał.

Protokół z Kioto zobowiązuje kraje do ograniczenia emisji dwutlenku węgla do atmosfery w latach 2008-2012 średnio o 5% w stosunku do 1990 r. Dla Polski rokiem bazowym jest 1988. Nasz kraj już obecnie spełnia większość zobowiązań ograniczenia emisji dwutlenku węgla na te lata.

Cz. Śleziak podał, że środki, które może uzyskać Polska od innych państw, które będą chciały w ten sposób kupić przypadającą na nich normę ograniczenia emisji, zamiast prowadzić inwestycje lub ograniczać rozwój przemysłu, to 1,5 mld dolarów.

Warunkiem wejścia w życie protokołu jest ratyfikowanie go przez co najmniej 55 krajów, w tym 38 państw zobowiązanych do redukcji, a odpowiedzialnych za co najmniej 55% całkowitej emisji dwutlenku węgla do atmosfery w 1990 r. Po deklaracji prezydenta USA, że Stany (największy emitent) nie ratyfikują podpisanego wcześniej dokumentu, protokół zacznie obowiązywać po ratyfikacji przez inne kraje.

Dotychczas protokół ratyfikowało ponad 70 krajów, na które przypada około 30% emisji dwutlenku węgla.

W marcu po powrocie z USA minister środowiska Stanisław Żelichowski zapowiedział, że Polska i Stany Zjednoczone wrócą do rozmów sprzed siedmiu lat w sprawie handlu emisjami dwutlenku węgla. Amerykanie mieliby finansować m.in. zalesianie w Polsce, w zamian płaciliby mniej za emitowane zanieczyszczenia.

S. Żelichowski mówił wtedy, że Polska proponuje Stanom, które emitują jedną czwartą globalnej emisji dwutlenku węgla, by zapłaciły za zalesianie gruntów porolnych. Hektar lasu w Polsce pochłania 16 ton dwutlenku węgla, więc gdyby Amerykanie zapłacili za zalesienie miliona hektarów, mogliby odliczyć 16 milionów ton dwutlenku węgla z przypadającej na nich emisji. W wielu krajach podatek od emisji tony dwutlenku węgla wynosi 40 euro.

Podczas seminarium wysłuchano także następujących referatów:

- Wprowadzenie do handlu emisjami - Andrzej Błachowicz z Center for Clean Air Policy

- Plan wdrażania systemu zbywalnych pozwoleń w Polsce - dyrektor Departamentu Inwestycji i Rozwoju Technologii w Ministerstwie Środowiska Janusz Mikuła

- Handel emisjami z perspektywy przedsiębiorstwa - Wanda Barc z Polskich Sieci Elektroenergetycznych

- Zbywalne pozwolenia na emisję w polityce środowiskowej Stanów Zjednoczonych i wybranych krajów Europy - S. Kolar z Center for Clean Air Policy

- Handel emisjami a członkostwo Polski w Unii Europejskiej - Witold Retke z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

- Słowackie doświadczenia w zakresie handlu pozwoleniami na SO2 i CO2; dobry przykład dla Grupy Wyszehradzkiej - dyrektor Departamentu Ochrony Powietrza w Ministerstwie Środowiska Słowacji.

Ponadto uczestnicy wysłuchali komentarza do poruszanych podczas seminarium zagadnień dokonanego przez prof. Tomasza Żylicza z Wydzialu Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego oraz prof. Macieja Sadowskiego.

Podsumowując seminarium, senator A. Graczyński stwierdził, że oczekiwał, iż to spotkanie wyjaśni wiele problemów związanych z handlem emisjami. Okazało się jednak, że w tej dziedzinie nadal jest więcej pytań niż odpowiedzi. Zdaniem senatora, polskie członkostwo w Unii Europejskiej nie zastąpi polityki ekologicznej czy polityki redukcji gazów, może stanowić tylko ich uzupełnienie. Jak stwierdził A. Graczyński, seminarium jest dowodem na istnienie woli politycznej służącej rozwiązaniu tych problemów i podjęcie działań stwarzających szansę na nowe inwestycje w dziedzinie ekologii.