Konferencja "Zapobieganie i zwalczanie przestępczości w Polsce przy zastosowaniu probacyjnych środków karania

W dniach 1 i 2 grudnia 2003 r., pod patronatem marszałka Longina Pastusiaka, w Ośrodku Centralnego Zarządu Służby Więziennej w Popowie odbyła się konferencja pt. "Zapobieganie i zwalczanie przestępczości w Polsce przy zastosowaniu probacyjnych środków karania". Konferencję zorganizowała Komisja Ustawodawstwa i Praworządności wspólnie z rzecznikiem praw obywatelskich, ministrem sprawiedliwości, Centralnym Zarządem Służby Więziennej oraz Stowarzyszeniem Pomocy Społecznej, Rehabilitacji i Resocjalizacji im. H.Ch. Kofoeda w Siedlcach.

W zamiarze organizatorów konferencja miała być kontynuacją programu konferencji poświęconej probacyjnym środkom polityki karnej, którą w dniach 20-21 października 2000 r. zorganizowała Komisja Praw Człowieka i Praworządności Senatu IV kadencji pod przewodnictwem senatora Zbigniewa Romaszewskiego.

W konferencji wzięło udział ponad 120 osób, wśród których byli przedstawiciele nauki, sądownictwa, prokuratury, kuratorów, mediatorów, więziennictwa, policji, administracji rządowej i samorządowej, a także organizacji pozarządowych z całej Polski. Ponadto w konferencji wzięła udział delegacja Ukrainy z prezydentem Ukraińskiego Centrum Porozumienia na czele.

Konferencję otworzyły wystąpienia wicemarszałek Jolanty Danielak, przewodniczącej Komisji Ustawodawstwa i Praworządności senator Teresy Liszcz, pierwszego prezesa Sądu Najwyższego Lecha Gardockiego, wiceministra sprawiedliwości Tadeusza Wołka, prezesa Polskiej Rady Ekumenicznej arcybiskupa Jeremiasza oraz przedstawiciela Episkopatu Polski biskupa Antoniego Długosza. Referat wprowadzający wygłosił rzecznik praw obywatelskich Andrzej Zoll.

Pierwsza sesja konferencji poświęcona była środkom probacyjnym jako alternatywie dla kary pozbawienia wolności. Tej części konferencji przewodniczyli senator T. Liszcz i wiceminister sprawiedliwości T. Wołek.

Podczas sesji senator Zbigniew Romaszewski wygłosił referat "Stan realizacji rekomendacji przyjętych przez uczestników konferencji nt. <<Probacyjne środki polityki karnej>> w dniach 20-21 października 2000 r. w Popowie oraz uchwały Komisji Praw Człowieka i Praworządności Senatu RP IV kadencji w tej sprawie".

Następnie prof. Teodor Szymanowski z Uniwersytetu Warszawskiego oraz przedstawiciele Ministerstwa Sprawiedliwości mówili o probacyjnych środkach karania w świetle orzecznictwa sądów i statystyki wykonania sankcji.

Na temat "Probacja czy kara pozbawienia wolności" mówili w swoich wystąpieniach prof. Andrzej Bałandynowicz z Uniwersytetu Warszawskiego, prof. Wiktor Osiatyński z Central European University oraz dyrektor generalny Służby Więziennej gen. Jan Pyrcak.

W tej części konferencji referat na temat "Sprawiedliwość naprawcza - kompensacyjna praktyka prawa karnego" przedstawił ks. Jim Consedine z Nowej Zelandii, znany działacz na rzecz zmiany systemu sprawiedliwości, koordynator Sieci Sprawiedliwości Wyrównawczej w Nowej Zelandii.

Referat prof. Andrzeja Siemaszki, dyrektora Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości, poświęcony był polskiej polityce kryminalnej na tle porównawczym.

Druga sesja konferencji dotyczyła odpowiedzi na pytanie, czy obowiązujące w Polsce rozwiązania prawne dobrze służą rozwojowi probacji. Tej części konferencji przewodniczyli przewodnicząca sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka posłanka Katarzyna Piekarska oraz wiceprzewodniczący Komisji Ustawodawstwa i Praworządności senator Andrzej Jaeschke.

Podczas tej sesji o probacji w prawie karnym materialnym i w prawie wykroczeń referaty przedstawili dr hab. Włodzimierz Wróbel z Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz dr. Janusz Kochanowski z Polskiej Akademii Nauk.

Referat prof. Andrzeja Murzynowskiego dotyczył mediacji w prawie karnym procesowym. "Probacja w prawie karnym wykonawczym" to temat wystąpień dr Waldemara Rodakiewicza z Uniwersytetu Wrocławskiego i prof. Zbigniewa Hołdy z Uniwersytetu Jagiellońskiego.

O stanie oraz efektach działania kurateli i mediacji mówili prezes Krajowego Stowarzyszenia Kuratorów Zawodowych Sądowych Andrzej Martuszewicz, prezes Polskiego Centrum Mediacji dr Janina Waluk i dr Janusz Zagórski - dyrektor z Biura Rzecznika Praw Obywatelskich.

Postpenitencjarne działania probacyjne omówili w swych referatach ppłk Irena Dybalska z Centralnego Zarządu Służby Więziennej oraz prezes Stowarzyszenia Pomocy Społecznej, Rehabilitacji i Resocjalizacji im. H.Ch. Kofoeda w Siedlcach kpt. SW Paweł Nasiłowski.

Pierwszy dzień konferencji zakończył się koncertem, zorganizowanym przez Stowarzyszenie Pomocy Społecznej, Rehabilitacji i Resocjalizacji im. H.Ch. Kofoeda w Siedlcach.

2 grudnia br. referat na temat polityki karnej wygłosił prof. Stefan Lelental z Uniwersytetu Łódzkiego. Następnie odbyła się trzecia sesja, poświęcona stosowaniu kar i środków probacyjnych z uwzględnieniem przestrzegania praw człowieka. Uczestnicy pracowali w ramach dwóch paneli tematycznych, które miały wypracować projekt rekomendacji.

Panelowi pierwszemu przewodniczył rzecznik praw obywatelskich prof. A. Zoll. Wzięli w nim udział dyrektor okręgowy Służby Więziennej w Koszalinie ppłk Krzysztof Olkowicz, dyrektor Departamentu Porządku Publicznego w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Jerzy Bielicki, dyrektor wydziału w Urzędzie Miasta Stołecznego Warszawy Kazimierz Kuberski, prezes Miejskiego Przedsiębiorstwa Oczyszczania w Toruniu Ludwik Jurzysta, kpt. P. Nasiłowski, Dorota Krzysztoń z Biura RPO oraz naczelny kapelan więziennictwa ks. Paweł Wojtas.

Panel drugi dotyczył kurateli oraz pomocy postpenitencjarnej. Prowadził go prof. Teodor Szymanowski. Swoje wystąpienia przedstawili senator Ewa Serocka, kurator okręgowy w Katowicach Ewa Wasiak-Łapińska, dr J. Zagórski z Biura RPO, prezes Białostockiego Stowarzyszenia "Patronat" Teresa Gałan, wiceburmistrz Miasta i Gminy Szczebrzeszyn oraz dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Bielsku Białej - Joanna Dworniczek.

Ostatnia, czwarta sesja konferencji poświęcona była wnioskom końcowym i dyskusji nad przyjęciem rekomendacji. Prowadziła ją przewodnicząca Komisji Ustawodawstwa i Praworządności senator T. Liszcz wspólnie z dr hab. Grażyną Szczygieł z Uniwersytetu Białostockiego.

Konferencja przyjęła tezy, które będą podstawą do zredagowania - przez zespół powołany przez uczestników konferencji - ostatecznego tekstu rekomendacji.