dr Łucja Chudoba

Warszawa, 10.02.2005

Skala produkcji buraków cukrowych w Unii Europejskiej w najbliższych latach zależeć będzie od ostatecznego kształtu reformy polityki cukrowniczej tego ugrupowania.

- stopniowe ograniczenie wolumenu kwot produkcyjnych, z dotychczasowych 17,4 mln t cukru białego dla 25 krajów członkowskich, do 14,6 mln t, przy równoczesnym obniżeniu poziomu ochrony celnej oraz zwiększeniu importu cukru na zasadach preferencyjnych,

- wprowadzenie nowej formy płatności bezpośrednich dla plantatorów buraków cukrowych, pokrywających 60% strat, spowodowanych obniżeniem cen skupu,

Opisane zmiany powinny doprowadzić do restrukturyzacji przemysłu cukrowniczego Unii Europejskiej oraz wzrostu jego międzynarodowej konkurencyjności. Przewiduje się koncentrację produkcji cukru w regionach o najlepszych naturalnych warunkach dla uprawy buraków cukrowych, połączoną z ograniczeniem produkcji w pozostałych regionach, do których w pierwszej kolejności będą należały Grecja, Irlandia i Włochy. Zdaniem Komisji, rynkowa cena cukru ukształtuje się na poziomie 475 euro/t (obecnie - 725 euro/t), co powinno zapewnić opłacalność w Austrii, Szwecji, Niemczech, Polsce, Wielkiej Brytanii i Francji.

Kwota produkcji cukru w skali 25 krajów UE, zredukowana do 14,6 mln t, ma być w przybliżeniu równa wewnętrznej konsumpcji tego produktu, co oznacza wyeliminowanie dotowanego eksportu. Rzecz jednak w tym, że w 15 krajach UE udział kwoty B (cukru przeznaczonego na eksport dotowany) w sumarycznej kwocie A + B wynosi obecnie ok. 18%, podczas gdy w Polsce zaledwie 5,5% (załącznik).

W tej sytuacji równomierne rozłożenie obniżki kwot produkcji cukru pomiędzy kraje członkowskie UE oznaczać może dla Polski obniżenie kwoty A + B do poziomu 1,40 mln t, z  dotychczasowych 1,67 mln  t. Oznaczałoby to spadek produkcji cukru poniżej zapotrzebowania wewnętrznego, które wynosi ok. 1,60 mln t. Powierzchnia uprawy buraków cukrowych mogłaby obniżyć się do 240-250 tys. ha, z obecnego poziomu 290 tys. ha, a liczba plantatorów mogłaby zmniejszyć się do 70 tysięcy, z dotychczasowych 84 tysięcy.

Doniesienia z Europy Zachodniej i USA wskazują, że w warunkach pogarszającej się koniunktury dla przemysłu cukrowniczego rolę inwestorów strategicznych firm cukrowniczych starają się przejmować lokalni producenci buraków cukrowych. Także i w Polsce szansę utrzymania produkcji buraków cukrowych i cukru mogliby zagwarantować polscy plantatorzy, powiązani z Krajową Spółką Cukrową, pod warunkiem, że aktualną podwyżkę cen skupu buraków cukrowych wykorzystaliby w maksymalnym stopniu dla zgromadzenia przeważającej części środków, potrzebnych na zakup akcji "Polskiego Cukru".

Kwoty produkcji cukru w Unii Europejskiej -