Warszawa, dnia 14 marca 2005 r.

KANCELARIA SENATU

BIURO LEGISLACYJNE

Opinia do ustawy o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków

(druk senacki nr 896)

Uchwalona przez Sejm w dniu 3 marca 2005 r. ustawa o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, została przygotowana w oparciu o projekt rządowy. Oprócz zmian porządkujących i doprecyzowujących rozwiązania ustawowe, nowelizacja wprowadza kilka nowych, istotnych rozwiązań:

  1. wprowadza wymóg formy pisemnej przy zawieraniu umów o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków,

  2. modyfikuje definicję "przyłącza kanalizacyjnego", przewidując, iż w razie braku studzienki kanalizacyjnej, za przyłącze uznaje się odcinek przewodu łączącego instalację kanalizacyjną w budynku odbiorcy nieruchomości do granicy nieruchomości gruntowej,

  3. zmienia definicję "wody przeznaczonej do spożycia dla ludzi" zarówno w omawianej ustawie jak i w ustawie - Prawo wodne, dostosowując ją do definicji zawartej w Dyrektywie Rady 98/83/WE z dnia 3 listopada 1998 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. Urz. WE L 330 z dnia 5.12.1998 r.),

  4. dodaje przepis zobowiązujący przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne do prowadzenia regularnej wewnętrznej kontroli jakości wody,

  5. zobowiązuje do uregulowania w umowie o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków warunków usuwania awarii przyłączy wodociągowych i kanalizacyjnych, będących w posiadaniu odbiorcy usług,

  6. zobowiązuje właściciela lub zarządcę budynku wielolokalowego do rozliczania różnic pomiędzy wskazaniami wodomierza głównego i wodomierzy w poszczególnych lokalach oraz uiszczania należności wynikających z tych różnic, w razie zawierania indywidualnych umów o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków w budynkach wielolokalowych, z osobami korzystającymi z tych lokali,

  7. stanowi, iż obowiązek udostępnienia zastępczego punktu poboru wody przez przedsiębiorstwo powstaje wyłącznie wówczas, gdy przyczyną odcięcia dostaw wody było nieuiszczenie należności za dwa pełne okresy obrachunkowe,

  8. zobowiązuje do zróżnicowania w czasie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu do urządzeń kanalizacyjnych ścieków zawierających substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego, implementując w ten sposób postanowienia Dyrektywy Rady 76/464/EWG z dnia 4 maja 1976 r. w sprawie zanieczyszczenia spowodowanego przez niektóre niebezpieczne substancje odprowadzane do środowiska wodnego Wspólnoty (Dz. Urz. L 129 z dnia 18.05.1976 r.),

  9. przewiduje, iż sposób dokonywania odbioru przez przedsiębiorstwo wodociągowo - kanalizacyjne wykonanego przyłącza, ma określać regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków, uchwalany przez radę gminy,

  10. rozbudowuje procedurę zatwierdzania taryf przez organy gminy.

 

Uwagi szczegółowe:

1. Przepis art. 6 ust. 8 (art. 1 pkt 5 lit. g nowelizacji) uprawnia właściciela lub zarządcę budynku wielolokalowego (budynków wielolokalowych) do zainstalowania wodomierzy przy wszystkich punktach czerpalnych wody w danym budynku, zobowiązując jednocześnie osoby korzystające z lokali do ich udostępnienia w celu zainstalowania wodomierzy. Ustawa nie wskazuje jednak podmiotu zobowiązanego do pokrycia kosztów związanych z zainstalowaniem tych wodomierzy.
Przepisy ustawy (art. 15 ust. 3) regulują, kto ponosi koszty nabycia, zainstalowania i utrzymania wodomierza głównego (przedsiębiorstwo wodociągowo - kanalizacyjne) oraz koszty nabycia, zainstalowania i utrzymania urządzenia pomiarowego (odbiorca usług). Ustawa zawiera również przepis zobowiązujący osobę ubiegającą się o przyłączenie do sieci, do zapewnienia, na własny koszt, realizacji budowy przyłączy do tej sieci oraz poniesienia kosztów związanych z zagwarantowaniem pomieszczenia przeznaczonego do lokalizacji wodomierza głównego i urządzenia pomiarowego (art. 15 ust. 2). Na podstawie przywołanej regulacji nie można jednak ustalić, kto będzie ponosił koszty zainstalowania wodomierzy w lokalach w budynkach wielolokalowych. Brak regulacji tej materii naraża ustawodawcę na zarzut naruszenia konstytucyjnej zasady demokratycznego państwa prawnego poprzez niedochowanie zasady prawidłowej legislacji.

2. Przepis art. 16 ust. 3 (art. 1 pkt 14 nowelizacji) zwalnia z obowiązku uzyskania zezwolenia na prowadzenie zbiorowego zaopatrzenia w wodę lub zbiorowego odprowadzania ścieków gminne jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, jeżeli prowadzą działalność na zasadach określonych w nowelizowanej ustawie oraz spełniają wymagania, o których mowa w art. 18 pkt 4 - 7. Należy jednak zauważyć, iż wymagania, których spełnienia wymaga przedmiotowy przepis, są określone nie w przepisie ustawy, ale będą wynikać z treści indywidualnego zezwolenia udzielonego przedsiębiorstwu wodociągowo - kanalizacyjnemu. Przepis art. 18 pkt 4 - 7, do którego odsyła art. 16 ust. 3, stanowi normę prawną wskazującą na sposób ukształtowania treść zezwolenia, natomiast konkretne wymagania będą wynikać z treści zezwolenia. W związku z powyższym, za praktycznie niemożliwy do spełnienia, należy uznać przepis, zobowiązujący gminne jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej do przestrzegania warunków, określonych w zezwoleniach wydanych innym podmiotom.
Propozycja poprawki:
...) w art. 1 w pkt 14, w art. 16 w ust. 3 skreśla się wyrazy ", jeżeli spełniają wymagania, o których mowa w art. 18 pkt 4 - 7";

3. W art. 24 (art. 1 pkt 18 nowelizacji) opracowana została nowa procedura współpracy między organami gminy a przedsiębiorstwem wodociągowo - kanalizacyjnym, dotycząca ustalania taryf za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków. Niektóre rozwiązania przyjęte w omawianej procedurze budzą jednak wątpliwości natury prawnej:

1) dodany w art. 24 ust. 5a przewiduje, iż rada gminy może odmówić zatwierdzenia taryf, jeżeli zostały one opracowane niezgodnie z przepisami prawa, tym samym przepis sankcjonuje uchwałę rady gminy, podjętą niezgodnie z przepisami prawa. Należy zauważyć, iż zgodnie z art. 7 Konstytucji, organy władzy publicznej, a więc również organy jednostek samorządu terytorialnego, które uczestniczą w sprawowaniu władzy publicznej, działają na podstawie i w granicach prawa. Konstytucja nie przewiduje możliwości ustanowienia wyjątku od tej zasady, w związku z czym, nie może w systemie prawa istnieć przepis, który uprawnia organ do działania niezgodnego z prawem. Ta sama uwaga dotyczy art. 24 ust. 5b - organ nadzoru ma obowiązek stwierdzić nieważność uchwały, która narusza prawo;

2) nielogiczne a jednocześnie sprzeczne z ustawą o samorządzie gminnym są rozwiązania przyjęte w art. 24 ust. 5b. Niestwierdzenie przez organ nadzoru nieważności uchwały rady gminy zatwierdzającej taryfy, powinno skutkować wejściem w życie nowych taryf, a nie zaś powodować utrzymanie w mocy taryf dotychczasowych. Ustawa o samorządzie gminnym nie przewiduje automatycznego wstrzymania wykonania uchwały podlegającej postępowaniu nadzorczemu chyba, że taką decyzję podejmie organ nadzorczy. Zasadniczo więc nie ma przeszkód, aby nowe taryfy weszły w życie po ich uchwaleniu przez radę gminy i podaniu do publicznej wiadomości, zgodnie z art. 24 ust. 7;

3) rozwiązanie przyjęte w art. 24 ust. 5c, przewidujące, iż w razie stwierdzenia nieważności uchwały rady gminy, obowiązują taryfy zweryfikowane przez wójta, stanowi próbę obejścia przepisu stanowiącego, iż istnieje obowiązek zatwierdzenia taryf przez radę gminy. Dodatkowo przepis nie określa w sposób precyzyjny, jakie taryfy podlegają zweryfikowaniu przez wójta. Należy przypuszczać, iż nie są to te same taryfy, które były przedmiotem uchwały rady gminy, unieważnionej przez organ nadzoru;

4) ustawa nie przewiduje trybu postępowania w razie zakwestionowania przez wójta kosztów związanych ze świadczeniem usług, pod względem celowości ich ponoszenia, do czego wójt ma prawo w świetle art. 24 ust. 4.

Propozycje poprawek:

...) w art. 1 w pkt 18 lit. b otrzymuje brzmienie:

"b) po ust. 5 dodaje się ust. 5a w brzmieniu:

"5a. Jeżeli organ nadzoru stwierdzi nieważność uchwały zatwierdzającej taryfy, czas obowiązywania dotychczasowych taryf przedłuża się o 90 dni od dnia doręczenia przedsiębiorstwu wodociągowo-kanalizacyjnemu rozstrzygnięcia nadzorczego. Przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio.",";

...) w art. 1 w pkt 18 w lit. c, w ust. 9 skreśla się wyrazy "5c lub";

...) w art. 1 w pkt 18 w lit. e, w ust. 10 wyrazy "ust. 5b i 5c" zastępuje się wyrazami "ust. 5a";

...)w art. 1 w pkt 24, w art. 29 w ust. 1 w pkt 2 skreśla się wyrazy "5c i";

4. Wydaje się, iż art. 5 dotyczący utrzymania w mocy dotychczasowych aktów wykonawczych zmienianych niniejszą ustawą wymaga korekty, gdyż:

a) nie zachowuje w mocy rozporządzeń wydanych na podstawie art. 13, 14 ustawy, pomimo dokonania nowelizacji tych delegacji,

b) niepotrzebnie wymienia wśród aktów wykonawczych zachowujących moc rozporządzenie wydane na podstawie art. 27 ust. 2 ustawy, gdyż zgodnie z zasadami techniki prawodawczej, zmiana dokonana w tym przepisie nie skutkuje utratą mocy obowiązującej rozporządzenia wydanego na jego podstawie (§ 32 ust. 3 ZTP)

Propozycja poprawki:

...) w art. 5 dwukrotnie użyte wyrazy "art. 11, art. 23 i art. 27 ust. 2" zastępuje się wyrazami "art. 11, art. 12, art. 14 i art. 23".

 

 

Oprac. Renata Bronowska