27 marca 2007 r.

Odbyło się wspólne posiedzenie Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Ustawodawczej, podczas którego rozpatrzono wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 28 listopada 2006 r. dotyczący ustawy o zasadach przekazywania zakładowych budynków mieszkalnych przez przedsiębiorstwa państwowe.

Senatorowie zapoznali się z istotą zastrzeżeń wskazanych w wyroku Trybunału Konstytucyjnego i w dyskusji wskazywali na potrzebę podjęcia inicjatywy w tej sprawie.

W rozpatrywanym wyroku trybunał orzekł o niezgodności z konstytucją art. 5 ust. 1 ustawy o zasadach przekazywania budynków "w zakresie, w jakim na podstawie art. 40a ust. 10 ustawy o lasach stosuje się go do roszczenia o zawarcie umowy przekazania nieodpłatnie gminie lokalu łącznie z gruntami i przynależnościami niezbędnymi do korzystania z lokalu". Technika orzecznicza zastosowana w tym wypadku przez trybunał (tzw. wyrok zakresowy) spowodowała, że z ustawy o zasadach przekazywania budynków uchylona została norma prawna wyinterpretowana z zaskarżonego przepisu (w brzmieniu określonym w sentencji wyroku), w treści ustawy pozostawiony został natomiast sam przepis (jednostka redakcyjna tekstu), który był podstawą do rekonstrukcji normy. Artykuł  5 ust. 1 ustawy o zasadach przekazywania budynków obowiązuje więc tylko i wyłącznie w zakresie, w jakim trybunał nie stwierdził jego niekonstytucyjności (częściowa niekonstytucyjność przepisu).

Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu, uwzględniając brzmienie sentencji wyroku Trybunału Konstytucyjnego oraz motywy jego uzasadnienia, stwierdziło, że wykonanie wyroku z 28 listopada 2006 r. (sygn. akt P 31/05) mogłoby polegać na uchyleniu z ustawy o zasadach przekazywania budynków całego art. 5. W opinii biura, taka zmiana spowodowałaby, że przekazywanie gminom nieruchomości przez przedsiębiorstwa państwowe i spółki odbywałoby się na zasadach ogólnych, czyli wymagałoby zawarcia umowy w formie aktu notarialnego (art. 4 ustawy o zasadach przekazywania budynków). W ten sposób zostałaby zachowana zasada równorzędności stron zawierających umowę, chroniony byłby również interes majątkowy gminy, która w konkretnej sytuacji mogłaby odmówić zawarcia umowy, na warunkach określonych w ustawie o przekazywaniu budynków.

W głosowaniu połączone komisje opowiedziały się za podjęciem inicjatywy ustawodawczej w sprawie zmiany ustawy o zasadach przekazywania zakładowych budynków mieszkalnych przez przedsiębiorstwa państwowe. Do reprezentowania komisji w dalszych pracach nad projektem upoważniono senatora Władysława Mańkuta.

W drugim punkcie porządku dziennego posiedzenia Komisja Gospodarki Narodowej oraz Komisja Ustawodawcza rozpatrzyły wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 15 marca 2005 r. dotyczący ustawy - Kodeks cywilny.

W rozpatrywanym wyroku trybunał orzekł o niezgodności z konstytucją art. 179 kodeksu cywilnego dotyczącego instytucji "zrzeczenia prawa własności nieruchomości". W uzasadnieniu wyroku wyrażono obawę, że zrzeczenie się własności nieruchomości, ukształtowane przez ten artykuł jako czynność rozporządzająca całkowicie oderwana od stojących za nią przyczyn, może stanowić narzędzie poważnych nadużyć gospodarczych i ukrywać działania podejmowane na szkodę gmin i innych podmiotów. Trybunał zaznaczył przy tym, że standardy konstytucyjne dopuszczają różne modele rozwiązania kwestii niechcianych nieruchomości. Wszystkie muszą jednak akceptować pryncypia ustrojowe zawarte w klauzuli demokratycznego państwa prawnego oraz konstytucyjne zasady chroniące samodzielność prawną gminy.

W głosowaniu połączone komisje opowiedziały się za podjęciem inicjatywy ustawodawczej w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks cywilny. Ustalono, że w dalszych pracach nad ustawą komisje będzie reprezentować senator W. Mańkut.