29 czerwca 2006 r.

Podczas posiedzenia Komisji Praw Człowieka i Praworządności rozpatrywano ustawę zmieniającą ustawę o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Więziennej i Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu.

Na temat zmian zawartych w ustawie nowelizującej wypowiadali się dyrektor Departamentu Prawnego w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Zbigniew Wrona oraz poseł sprawozdawca Grzegorz Dolniak, który omówił przebieg prac sejmowych nad tą regulacją. Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu stwierdziło, że ustawa nie budzi zastrzeżeń o charakterze legislacyjnym.

Projekt ustawy został wniesiony do Sejmu przez rząd. Jej celem jest złagodzenie przepisów regulujących zasady odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy, w szczególności zaś przepisów dotyczących postępowania egzekucyjnego. Ustawa ma podnieść skuteczność dochodzenia należności od wypłacalnych sprawców szkód oraz umożliwić odstąpienie od dochodzenia odszkodowania lub złagodzenie rygorystycznych zasad dochodzenia zapłaty w wypadku osób znajdujących się w szczególnej sytuacji.

W art. 2 ustawa uwzględnia sytuacje, gdy szkoda w majątku Skarbu Państwa powstała po rozwiązaniu stosunku służbowego funkcjonariusza. Ma to miejsce w szczególności wtedy, gdy szkoda została wyrządzona osobie trzeciej (art. 9 ustawy nowelizowanej). Szkoda w majątku Skarbu Państwa powstaje dopiero w momencie wypłaty odszkodowania na rzecz tej osoby trzeciej - wówczas sprawca szkody usunięty ze służby ponosił nieograniczoną odpowiedzialność na zasadach ogólnych kodeksu cywilnego, mimo że szkoda powstała, gdy sprawca szkody pozostawał w służbie.

Zmiana wprowadzona do art. 6 nowelizowanej ustawy (nowy ust. 2) stwarza możliwość naprawienia przez sprawcę szkody nie tylko w drodze zapłaty odszkodowania, lecz także poprzez przywrócenie stanu poprzedniego.

W kolejnym zmienianym przepisie, tj. w art. 7, ustawa umożliwia, bez potrzeby prowadzenia procesu przed sądem powszechnym, wystąpienie o nadanie tytułu wykonalności ugodzie zawartej poza sądem. W wypadku zaś prowadzenia procesu uprawnia sąd do obniżenia wysokości odszkodowania.

Do najistotniejszych zmian wprowadzanych ustawą należą nowe przepisy zawarte w art. 13 i 13a.

Art. 13 stanowi, że w wypadku powstania szkody z winy funkcjonariusza uprawnione organy lub jednostki (wskazane w ust. 3 i 4) będą mogły nie tylko wezwać funkcjonariusza do zapłaty, zawrzeć z nim ugodę, ale - we wskazanych ustawą wypadkach - będą także mogły odstąpić od dochodzenia naprawienia szkody wyrządzonej nieumyślnie.

Z kolei w art. 13a ustanawia się materialno-prawną podstawę możliwości umorzenia, odroczenia lub rozłożenia na raty spłaty należności stanowiących odszkodowanie. Dotychczas brakowało w ustawie norm, które pozwalałyby na uelastycznienie postępowania w stosunku do poszczególnych osób ze względu na ich sytuację.

W głosowaniu Komisja Praw Człowieka i Praworządności jednomyślnie opowiedziała się za przyjęciem bez poprawek rozpatrywanej nowelizacji sejmowej. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie wybrano senator Annę Kurską.