Odbyło się posiedzenie Komisji Rodziny i Polityki Społecznej zwołane w celu rozpatrzenia ustawy o zmianie ustawy o zatrudnieniu socjalnym oraz o zmianie niektórych innych ustaw.

Sejmową nowelizację, uchwaloną na podstawie projektu rządowego, omówiła wicedyrektor Departamentu Integracji i Pomocy Społecznej w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej Krystyna Wyrwicka. Jak podkreśliła, propozycja zmiany dotychczasowych przepisów ustawy jest odpowiedzią na doświadczenia dwuletniego działania Centrów Integracji Społecznej (CIS). Nowe przepisy mają sprzyjać usprawnieniu działania centrów, które stają się miejscem skutecznego przywracania osobom zmarginalizowanym i bezrobotnym zdolności powrotu do środowiska społecznego i uzyskania pracy (reintegracja społeczna i zawodowa). W zakres działania ustawy o zatrudnieniu socjalnym włączono m.in. osoby niepełnosprawne, co powinno przyczynić się do zwiększenia ich szans zatrudnienia na otwartym rynku pracy.

Podczas posiedzenia Komisja Rodziny i Polityki Społecznej zapoznała się także z opinią Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu, w której zawarto propozycje zmian.

Uchwalona przez Sejm nowelizacja przewiduje przyznawanie statusu centrów integracji społecznej na 5 lat i podniesienie wysokości świadczenia integracyjnego z 80 do 100% zasiłku dla bezrobotnych. Ponadto zwiększono wysokość refundacji składki na ubezpieczenie społeczne za osoby zatrudniane przez pracodawców w ramach zatrudnienia wspieranego.

Dotychczas status centrum integracji społecznej przyznawany był na 3 lata. Centra te zajmują się m.in. reintegracją społeczną osób zagrożonych wykluczeniem ze społeczeństwa: - uzależnionych, zwolnionych z więzień, niepełnosprawnych, długotrwale bezrobotnych, a także uchodźców - i umożliwieniem im powrotu na rynek pracy.

Według proponowanych zmian, pracodawca zatrudniający uczestnika centrum przez 12 miesięcy może otrzymać refundację części jego wynagrodzenia. Dotychczas minimalny czas zatrudnienia wynosił półtora roku, a refundacja przysługiwała przez 12 miesięcy.

Ponadto nowela zakłada objęcie ubezpieczeniem społecznym uczestników zajęć w centrach. Osoby te korzystałyby z niego na podobnych zasadach, jak bezrobotni mający prawo do zasiłku. Ubezpieczenie ma być finansowane przez Fundusz Pracy.

W Polsce na około 370 powiatów i 2,5 tys. gmin funkcjonuje 45 centrów integracji społecznej, w tym 22 utworzonych z inicjatywy samorządów gminnych, a 23 - organizacji pozarządowych.

W dyskusji zwracano uwagę m.in. na kwestię finansowania działalności centrów w związku z rozszerzeniem kręgu uczestników o osoby niepełnosprawne oraz wprowadzeniem dodatkowych instrumentów służących motywowaniu uczestników do większej aktywności (proponowane w noweli premie integracyjne). Sejm, w ślad za propozycją rządu, zdecydował, że funkcjonowanie centrów może być finansowane z dochodów własnych samorządu województwa przeznaczonych na realizację wojewódzkiego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. W związku z tym senatorowie zobowiązali Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej do przekazania w ciągu tygodnia informacji o tym, czy i jakiego rzędu środki finansowe mogą być wykorzystywane na dofinansowanie centrów ze środków pochodzących z opodatkowania sprzedaży alkoholu.

W głosowaniu Komisja Rodziny i Polityki Społecznej postanowiła jednomyślnie zaproponować Senatowi wprowadzenie 8 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o zatrudnieniu socjalnym oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Przyjęto m.in. poprawkę wskazującą źródło finansowania premii integracyjnych - mają to być środki własne na działalność CIS z wyłączeniem Funduszu Pracy. Ustalono, że proponowane zmiany zarekomenduje Izbie senator Antoni Szymański.

W drugim punkcie porządku dziennego posiedzenia rozpatrzono ustawę o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz o zmianie niektórych innych ustaw.

Nowelizację ustawy, która była przedłożeniem rządowym, omówił Mirosław Mielniczuk, ustępujący pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych, oraz Alina Pomierna, dyrektor Biura Pełnomocnika.

M. Mielniczuk poinformował, że rozpatrywana nowelizacja sejmowa ma charakter przejściowy, i zapowiedział przygotowanie przez rząd całkowicie nowej ustawy, dotyczącej rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudniania osób niepełnosprawnych, po ogłoszeniu rozporządzeń Unii Europejskiej co do warunków udzielania pomocy publicznej. Minister podkreślił porządkujący charakter proponowanych zmian.

Rozpatrywana nowelizacja ma na celu uporządkowanie przepisów dotyczących rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych, a także zwiększenie skuteczności funkcjonowania instrumentów wspierających tę rehabilitację. Dotyczy m.in. szeroko rozumianych kwestii finansowych, w tym wsparcia na działalność gospodarczą, refundowania składek oraz egzekucji wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

W dyskusji zwracano uwagę, że przyjęte w rozpatrywanej noweli rozwiązania finansowania pomocy na zatrudnianie osób niepełnosprawnych są niekorzystne i w stosunku do lat ubiegłych wyraźnie tę pomoc ograniczają, a także są sprzeczne z deklaracjami składanymi przez rząd podczas prac w Senacie nad ustawą budżetową na 2007 rok.

Komisja z zaniepokojeniem przyjęła zawarte w ustawie rozwiązania dotyczące zasadności powoływania specjalistycznych centrów diagnostycznych działających przy wojewódzkich zespołach do spraw orzekania o niepełnosprawności poza systemem opieki zdrowotnej. Komisja postanowiła wystąpić w tej sprawie do ministra zdrowia oraz do pełnomocnika rządu ds. osób niepełnosprawnych o stosowne wyjaśnienia i opinie.

W głosowaniu Komisja Rodziny i Polityki Społecznej zaakceptowała 5 poprawek, które mają na celu zapewnienie spójności przepisów nowelizowanych ustaw i usunięcie błędów legislacyjnych oraz merytorycznych. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w sprawie ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz o zmianie niektórych innych ustaw wybrano senator Ewę Tomaszewską.