Na swym posiedzeniu senatorowie z Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą rozpatrywali ustawę o Karcie Polaka.

Ustawę przedstawili i omówili Angelina Sarota - dyrektor Departamentu Prawnego w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów oraz doradca premiera Michał Dworczyk. Uwagi do ustawy zgłosiło Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu.

Rozpatrywana ustawa, uchwalona z przedłożenia rządowego, wprowadza ułatwienia i przywileje dla Polaków zamieszkałych na Wschodzie. Umożliwia m.in. wielokrotne przekraczanie granicy, dostęp do polskich szkół i uczelni oraz ułatwienia w uzyskiwaniu stypendiów. Wprowadza też zapis o refundacji kosztów wizy.

Adresatami ustawy są Polacy zamieszkali na Wschodzie, gdyż nie mają możliwości posiadania podwójnego obywatelstwa - nie jest ono tam uznawane. Prace nad wprowadzeniem Karty Polaka trwały łącznie ponad 10 lat.

Zgodnie z ustawą, Karta Polaka może być przyznana osobie, która m.in. wykaże co najmniej bierną znajomość języka polskiego oraz w obecności konsula złoży pisemną deklarację przynależności do narodu polskiego. Osoba ta ma też wskazać, że co najmniej jedno z jej rodziców lub dziadków albo dwoje pradziadków było narodowości polskiej lub posiadało polskie obywatelstwo, bądź wykazać swoją działalność na rzecz kultury polskiej lub polskiej mniejszości.

Karta Polaka, wydawana przez konsula, byłaby ważna przez 10 lat od momentu jej przyznania i można by ją przedłużać na wniosek zainteresowanej osoby.

Ustawa przewiduje także powołanie Rady ds. Polaków na Wschodzie, która rozpatrywałaby decyzje o odmowie przyznania bądź unieważnieniu Karty Polaka. Ustawa - jak przewiduje projekt - miałaby wejść w życie po roku od dnia ogłoszenia.

W dyskusji senatorowie pozytywnie ocenili uchwalenie przez Sejm tej ustawy, oczekiwanej przez środowiska polonijne, przede wszystkim przez Polaków na Wschodzie. Z aprobatą przyjęto zwolnienie z opłaty za wydanie wizy pobytowej oraz z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę, dopuszczenie do działalności gospodarczej na takich samych zasadach jak innych Polaków oraz do wszystkich form kształcenia i uczestnictwa w pracach badawczych i rozwojowych, uprawnienie do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej i z ulg w środkach transportu publicznego, a także prawo bezpłatnego wstępu do muzeów państwowych.

Senatorowie wskazywali także na niedoskonałość niektórych zapisów, np. w preambule czy w art. 7 tej ustawy.

Ostatecznie w głosowaniu Komisja Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą postanowiła zarekomendować Senatowi przyjęcie ustawy o Karcie Polaka bez poprawek. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie wyznaczono senatora Ryszarda Ciecierskiego.

Następnie Komisja Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą rozpatrzyła i zaopiniowała następujące wnioski o dotacje z budżetu Kancelarii Senatu na wykonanie zadań państwowych na opiekę nad Polonią i Polakami za granicą:

1. Wnioski o zlecenie zadań o charakterze programowym i przyznanie dotacji na ich wykonanie:

• Stowarzyszenie na rzecz Chóru Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego: Koncerty dla Polonii w Argentynie oraz udział Chóru Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II w Światowym Festiwalu Chórów Buenos Aires 2007. Całkowity koszt realizacji zadania - 102 500 zł, wnioskowana kwota dotacji - 30 000 zł. Zespół Finansów Polonijnych proponuje przyznać 30 000 zł. Komisja przychyliła się do opinii zespołu.
• Stowarzyszenie Pomocy Bliźniemu im. Brata Krystyna w Gorzowie Wlkp.: Gniazdo Orła Białego - Lekcje Patriotyzmu na Wakacjach. Program Kolonii Letnich dla Dzieci Polaków z Ukrainy. Gorzów Wlkp. - Długie 2007 (refundacja). Całkowity koszt realizacji zadania - 27 000 zł, wnioskowana kwota dotacji - 22 960 zł. Wnioskodawca wycofał wniosek.
• Światowa Rada Badań nad Polonią: Ogólnoświatowy portal internetowy Światowej Rady Badań nad Polonią - Towarzystwo Naukowe. Całkowity koszt realizacji zadania - 26 361 zł, wnioskowana kwota dotacji - 26 361 zł. Zespół Finansów Polonijnych proponuje nie przyznawać dotacji. Komisja przychyliła się do opinii zespołu.

• Światowa Rada Badań nad Polonią: Wydawanie książek i publikacji Światowej Rady Badań nad Polonią i Polakami ze środków Kancelarii Senatu RP.
• Światowa Rada Badań nad Polonią: Organizacja międzynarodowej konferencji naukowej "Dziedzictwo Polaków na Wschodzi i ich związek z młodzieżą".

Podczas posiedzenia komisja zaopiniowała pozytywnie projekt budżetu Kancelarii Senatu na rok 2008, w części dotyczącej opieki nad Polonią i Polakami za granicą,

Przyjęto także opinię na temat projektu uchwały Prezydium Senatu określającej kierunki działań oraz priorytety finansowania zadań zleconych w zakresie opieki nad Polonią i Polakami za granicą w 2008 r.