Marszałek Bogdan Borusewicz wziął udział w III Kongresie Obywatelskim

17 maja 2008 r. marszałek Bogdan Borusewicz wziął udział w III Kongresie Obywatelskim, który odbywał się pod hasłem: "Jaka modernizacja Polski?".

W swoim wystąpieniu marszałek Senatu podkreślił, że kongres to niezwykle istotna debata różnych środowisk, pokoleń i regionów. Jego zdaniem, zarówno ogólnokrajowe, jak i regionalne kongresy stały się najważniejszym forum debat obywatelskich w Polsce. "W pełni sympatyzuję z ich otwartym charakterem: nie jest to rozmowa elit - biorą w nich udział zwykli obywatele" - stwierdził.

W opinii marszałka Senatu, po 19 latach transformacji czas zastanowić się nad szczególnie ważnymi dla Polski sprawami i ważne jest, aby ta refleksja nie dotyczyła tylko klasy politycznej, ale całego społeczeństwa. Dlatego godna poparcia jest idea stawiania pytań o kształt modernizacji naszego kraju, reformy nauki i szkół wyższych, a także o to, jak stworzyć regiony "z krwi i kości" - słowem - pytań o kształt demokracji.

Zdaniem marszałka B. Borusewicza, kongresy obywatelskie wpisują się w ideę demokracji partycypacyjnej, obywatelskiej, która odpowiada naturze i duszy Polaków. Świadectwem i wyrazem takiej demokracji był także wielki ruch obywatelski lat osiemdziesiątych - "Solidarność". "Wtedy też zwyczajni ludzie zadawali sobie ważne pytania. Pytania dotyczące własnego kraju, jego przyszłości, roli niezależnych organizacji. Dzisiaj pytania są już nieco inne. Nie oznacza to, że mniej ważne" - stwierdził marszałek B. Borusewicz.

Uczestnicy debaty, odbywającej się w gmachu Politechniki Warszawskiej, wskazywali, że najważniejsze warunki stabilnego rozwoju Polski to przede wszystkim tradycje historyczne i kulturowe, społeczeństwo kreatywne i wykształcone, a także szacunek dla zasobów naturalnych.

Jak mówił, otwierając spotkanie, prezes Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową Jan Szomburg, Polska powinna dążyć do kompletnej, spójnej modernizacji, obejmującej zarówno rozbudowę infrastruktury kraju, jak i rozwój społeczeństwa w różnych dziedzinach. Jego zdaniem, stworzenie własnej koncepcji rozwoju opartej na tradycji i kulturze pozwoli nam lepiej konkurować z innymi krajami i pomoże zająć wysoką pozycję w Unii Europejskiej.

Zdaniem prezesa Polskiej Akademii Nauk prof. Michała Kleibera, z obyciem kulturalnym polskiego społeczeństwa nie jest źle, jeśli porówna się je z obyciem z nowoczesną techniką i wiedzą o naukach przyrodniczych. Tymczasem taka wiedza w społeczeństwie jest niezbędnym warunkiem rozwoju kraju. Aby jednak ludzie chcieli poszerzać swoje horyzonty, musi zmienić się nastawienie społeczne, obecnie wiedza na tematy związane z naukami ścisłymi nie jest ceniona. Jego zdaniem, to poważny syndrom kulturowy, z którym należy walczyć. Mówienie o współczesnej Polsce bez rozumienia, co to znaczy nanotechnologia jest właściwie niemożliwe.

O potrzebie zmiany mentalności Polaków mówił też ceniony na świecie astronom prof. Aleksander Wolszczan. Podkreślił, że elitom nie wolno zapominać, że wyrastają ze społeczeństwa, nie wolno im odcinać się od tzw. zwykłych ludzi i lekceważyć ich problemów. Jeśli elity to zrobią, przestaną dobrze spełniać swoją rolę. Jego zdaniem, między elitami i społeczeństwem musi istnieć jakaś nić porozumienia i dialog. Problemy biorą się m.in. stąd, że gdy jakaś grupa społeczna stanie się elitą, to natychmiast zaczyna się izolować od pozostałych. "Elity polityczne na całym świecie są doskonałym przykładem tego, w jaki sposób tworzy się formalizmy, protokoły i różnego rodzaju bariery, izolujące ludzi mających wpływy od reszty społeczeństwa. Tymczasem my, jako obywatele, chcemy żeby polityka była służbą publiczną działającą dla dobra ogółu" - powiedział prof. A. Wolszczan.

Tematem dyskusji był też rozwój polskiej wsi. Według wójta gminy Korycin (woj. podlaskie) Mirosława Lecha, wieś w Polsce to bogactwo zarówno ze względu na produkcję żywności, jak i na zasoby przyrodnicze. Zauważył, że mieszkańcy wsi uciekają do miast, co pogarsza sytuację tych, którzy tam zostają. Przede wszystkim zmniejszają się możliwości kształcenia. Tymczasem rozwój intelektualny mieszkańców wsi jest ważny nie tylko dla nich, ale też dla całego społeczeństwa. Stanowią oni większość obywateli Polski, są większością wyborców. Ich decyzje polityczne powinny być więc podejmowane na podstawie jak najszerszej wiedzy.

Wszyscy uczestnicy dyskusji zgadzali, się, że podstawowym bodźcem rozwojowym jest edukacja. Pytanie brzmi więc - jak edukację prowadzić. Magdalena Krawczyk, doktorantka z Uniwersytetu Warszawskiego, przekonywała, że w tej dziedzinie potrzebujemy gruntownej reformy. "Choć mamy coraz więcej ludzi wykształconych, to niestety po studiach nie potrafimy czytać pisać, mówić, a przede wszystkim myśleć" - powiedziała. Polskich studentów należy nauczyć korzystać w praktyce z ich ogromnej wiedzy teoretycznej, trzeba w nich kształcić kreatywność i przedsiębiorczość.

Podsumowując dyskusję, poseł do Parlamentu Europejskiego Jerzy Buzek zauważył, że mówiąc o rozwoju Polski, nie możemy uniknąć kontekstu europejskiego. Jego zdaniem, kształt Unii Europejskiej, a tym samym jej znaczenie w świecie, ma dla nas fundamentalne znaczenie. Jednocześnie przyznał, że naszym narodowym problemem jest brak umiejętności mobilizacji. "Umiemy się mobilizować tylko wtedy, kiedy jest źle" - przekonywał były premier. Wielkie osiągnięcia modernizacyjne mieliśmy w warunkach mniej lub bardziej autorytarnych. Dlatego najważniejsze wyzwanie obecnie - to przemóc się i zmobilizować do działania w warunkach wolności i demokracji.

Kongres Obywatelski, odbywający się już po raz trzeci, to spotkanie osób i środowisk, reprezentujących różne, często odmienne poglądy, mieszkańców największych miast oraz niewielkich miasteczek i wsi. Wzięli w nim udział przedstawiciele samorządów, społeczności lokalnych, środowisk akademickich, organizacji pozarządowych oraz instytucji państwowych.

Podczas kongresu poświęconego modernizacji Polski w kontekście globalizacji odbyły dwie sesje plenarne i siedem debat tematycznych, dotyczących m.in. edukacji dla modernizacji i rozwoju, reformy nauki i szkół wyższych, budowania infrastruktury dla skoku cywilizacyjnego oraz modernizacji wsi. Głównymi tematami obrad były tożsamość narodowa Polski, rozwój edukacji i nauki, rządzenie państwem i regionami, infrastruktura oraz modernizacja wsi.

Debata, zorganizowana przez Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, odbywała się w ramach Polskiego Forum Obywatelskiego - wieloletniego, obywatelskiego projektu na rzecz modernizacji Polski. Poprzez kongres PFO inicjuje dyskusję o kierunkach rozwoju Polski w obszarze gospodarki (infrastruktura, rozwój regionalny), polityki (dobre państwo), nauki i edukacji oraz tożsamości Polaków.