Pani
Alicja Grześkowiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

Ustawa z dnia 2 lipca 1994 roku o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych (Dz.U. z 1998 roku Nr 120, poz. 787 i Nr 162, poz. 1119) wprowadziła w życie m.in. system dodatków mieszkaniowych kierowanych z mocy ustawy do tych gospodarstw domowych, które z racji niskich dochodów rzeczywiście potrzebują pomocy. Obowiązek wypłaty dodatków mieszkaniowych spoczywa na gminach i stanowi zgodnie z art. 45 ust. 1 ww. ustawy zadanie własne gminy. Budżet państwa zaś, stosownie do art. 45 ust. 2 tej ustawy, obowiązany jest corocznie dofinansować gminom realizację wypłaty dodatków mieszkaniowych dotacją celową, "w granicach kwot określonych na ten cel w ustawie budżetowej".

Od 1994 r., tj. od wdrożenia systemu dodatków mieszkaniowych, budżet państwa poprzez dotacje celowe partycypuje w wypłacie przez gminy tych dodatków. Wskaźnik udziału budżetu państwa w finansowaniu wypłat dodatków mieszkaniowych w dotychczasowym okresie funkcjonowania systemu, tj. w latach 1994-1998, kształtował się na poziomie około 50%, zaś faktyczne zapotrzebowanie gmin na te dotacje było zdecydowanie niższe od kwot planowanych na te cele w ustawach budżetowych w tych latach. Gminy otrzymywały więc dotację na poziomie zgłoszonego zapotrzebowania, obliczonego zgodnie z przepisami ww. ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych.

Tabela nr 1

Zestawienie danych liczbowych dotyczących dofinansowania dotacją z budżetu państwa realizowanej przez gminy w latach 1994-1998 wypłaty dodatków mieszkaniowych zawiera tabela nr 2:

Tabela nr 2

Odnośnie wysokości kwoty dotacji celowej dla gmin na omawiany cel na rok bieżący, uprzejmie wyjaśniam, że Sejm RP uchwalił ustawę budżetową na 1999 rok, w tym kwotę dotacji dla gmin na dofinansowanie wypłat dodatków mieszkaniowych w wysokości proponowanej przez Rząd, tj. 416,9 mln zł. Kwota ta stanowi 84% kwoty planowanej na ten cel w ustawie budżetowej na 1998 r. (497,3 mln zł) oraz 91,4% kwoty faktycznie wykorzystanej przez gminy na te dotacje w całym roku 1998 (457,4 mln zł).

Zestawienie danych liczbowych dotyczących wykorzystania dotacji w 1999 r. zawiera tabela nr 3.

Tabela nr 3

W 1999 r. na dotacje celowe dla gmin na dofinansowanie wypłat dodatków mieszkaniowych wypłaconych w okresie trzech kwartałów, tj. od 1 stycznia do 30 września br., przekazana została kwota 375.425 tys. zł, tj. 90% planu rocznego (416,9 mln zł). Kwota ta w pełni pokryła zapotrzebowanie gmin na tę dotację za I i II kwartał br., oraz w około 96% zapotrzebowanie na tę dotację na III kwartał br. (w tym w województwie podlaskim w 95,5%). Powodem nie uzupełnienia niedoborów tej dotacji wynikających z zbiorczych rozliczeń dotacji za omawiany okres jest w br. przede wszystkim brak środków finansowych.

Ostatnia transza środków ww. dotacji w kwocie 41.526.879 zł (10% planu rocznego) - przeznaczona na dofinansowanie wypłat dodatków mieszkaniowych w IV kwartale br., uruchomiona na podstawie decyzji ministra Finansów z dnia 8 października br., znak: GN 7/8-51GK, - pokryła zapotrzebowania gmin na dotację na IV kw. br. na dofinansowanie wypłat dodatków mieszkaniowych zaledwie w 32%. O wyczerpaniu limitu wydatków na br. na dotacje celowe dla gmin na omawiany cel informowałem wojewodów pismem z dnia 8 października br., znak: BU-3/33/99.

Jednocześnie uprzejmie wyjaśniam, że ww. ustawa o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych w art. 45a i 45b określa co prawda dwa warianty obliczania przez gminy wysokości zapotrzebowania na dotację na dany okres - dając jednocześnie gminie możliwość wyboru wariantu zapewniającego wyższą wysokość dotacji - to jednak przepisów tych nie można czytać w oderwaniu od pozostałych uregulowań zawartych w rozdziale 6 tej ustawy, w tym w szczególności od omówionego wyżej przepisu art. 45 ust. 2, zgodnie z którym budżet państwa zobowiązany jest do dofinansowania gminom w danym roku budżetowym wypłat dodatków mieszkaniowych do wysokości kwoty określonej na ten cel w ustawie budżetowej. Oznacza to, że w sytuacji wyczerpania limitu wydatków zaplanowanych na ten cel w ustawie budżetowej - co ma miejsce w roku bieżącym - na koniec roku nie powstają zobowiązania budżetu państwa wobec gmin z tytułu omawianej dotacji.

Z poważaniem

PREZES